چه عاملی حیات را به کره ی زمین هدیه بخشید؟
دانشمندان توانستند عاملی را که اولین هوای تازه و حیات بخش به کره ی زمین هدیه بخشید و زندگی را برای همه ی موجودات کره ی زمین ممکن ساخت را شناسایی کنند.
تاریخچه پیدایش اکسیژن
اکسیژن اولین بار در حدود 2.4 میلیارد سال پیش بر اثر رویدادی به نام رویداد بزرگ ( Great Oxygenation Event پدیده پیدایش گاز اکسیژن در اثر عوامل زیستی) در جو زمین ظاهر شد با این حال حدود 400 میلیون سال پیش بود که اکسیژن موجود در اتمسفر به سطح کنونی اش رسید. این شواهد از مدل سازی های کامپیوتری فسیل های موجود در دریاها، سنگ ها و هاگ های محفوظ شده در رسوبات اقیانوس ها بدست آمده اند که تهیه این شواهد برای دانشمندان کاری بسیار سخت و دشوار بود.
عامل پیدایش اکسیژن در سطح زمین
گروهی از دانشمندان بین المللی در مجموعه مقالات آکادمی علوم Proceedings of the National) Academy of Sciences) بیان کردند که عامل این اتفاق خزه ها بودند که با کاهش دی اکسید کربن موجود در هوا در طول بیش از 40 میلیون سال، اکسیژن جو را به سطحی رسانده اند که امروزه بصورت پایدار وجود دارد. بنابر تحقیقات شکل گرفته خزه ها (mosses)، جگر خزه ها (liverworts)، بریوفیت ها (bryophytes) اولین گیاهان کره ی زمین هستند که برای تصور بهتر، ما میتوانیم آن ها را مانند پوشش های ضخیم و البته نرم تصور کنیم.
شکل گیری حیات در سطح زمین
بیش از 445 میلیون سال پیش، خشکی ها در سطح زمین در یک ابر قاره در نیمکره جنوبی کره ی زمین به نام پانگه آ (Pangea) قرار داشتند و قارههایی که امروزه خشکیهای کره زمین را تشکیل میدهند در این ابر قاره به یکدیگر متصل بودند و نیمکره ی شمالی را اقیانوسی وسیع دربرمیگرفت که حیات در آن متمرکز شده بود.
با گذشت زمان خزه های سبز رنگی که صخره ها را پوشانده بودند در خشکی پیشروی کردند و با استفاده ازعمل فتوسنتز، اکسیژن مورد نیاز و حیات بخش موجودات کره ی زمین را فراهم کردند و عامل ثبات سطح اکسیژن در اتمسفر نیز شدند.
آغاز دوران شکل گیری حیات در خشکی ها
پروفسور تیم لنتون (Tim Lenton) تغییرات آب وهوایی در دانشگاه اکستر (Exeter University) که این مطالعه را رهبری میکرد، گفت: «در طول 20 تا 40 میلیون سال، پوشش خزه ای به وسعت یک قاره شروع به شکل دادن دنیای کنونی کرد به این ترتیب که با کاهش سطح دی اکسید کربن دمای کره ی زمین کاهش یافت و اولین یخبندان آغاز شد، صخره ها بر اثر فرسایش به خاک تبدیل شدند و اولین گیاهان آوندی دوره سیلورین (Silurian) ریشه کردند و پس از آنها سرخس ها در خاک روییدند و حیات موجودات بر روی سطح کره ی زمین آغاز شد.»
مهمترین رویداد در دوره سیلورین انقراضی بود که نزدیک به ۶۰ درصد از گونه های ساکن در دریاها و اقیانوسها را منقرض کرد. نخستین ماهیان آب شیرین و نخستین نمونه از ماهیهای فکدار نیز در دوره سیلورین در دریاها به شنا پرداختند. سیلورین کوتاه ترین دوره عصر پالئوزوئیک است که گیاهان آوندی برای اولین بار در این دوره ظاهر شدند و در اواخر این دوره بود که خزه های با ارتفاع بیش از 30 سانتی متر شروع به ایجاد تنوع در مناظر طبیعی سطح کره ی زمین کردند.
این بسیار شگفت انگیز است که بدانیم، بدون تکامل خزه ها هیچ یک از ما امروز اینجا نبودیم! خزه هایی که به عنوان اولین گیاهان کره ی زمین نقش مولد را ایفا کرده و موجب پیدایش اکسیژن جو زمین شدند.