اکسیژن مایع و گازی O2
گاز اکسیژن، اکسیژن مایع
اکسیژن مایع یکی از شکل های فیزیکی گاز اکسیژن است که در رنگ آبی ملایم و کمرنگ پیدا می شود و دارای کاربردهای مختلف در صنایع از جمله پزشکی، آزمایشگاهی و صنعتی است. همچنین از این ماده در صنعت هوافضا به عنوان عامل اکسایش موتورهای فضاپیما استفاده می شود. دمای میعان اکسیژن به منفی 182 درجه سانتی گراد می رسد.
محصول اکسیژن تولید شده در مجموعه پارسیا گاز با کنترل کیفی لحظه ای با مشخصات جدول بالا قابل سفارش است. در صورت نیاز به درصدهای خلوص دیگر امکان فراهم سازی آن در کوتاه ترین زمان ممکن میسر خواهد بود.
- اکسیژن چیست؟
اکسیژن جزو دومین عنصرهای اصلی در جو است که حدود 20.8 درصد از جو از اکسیژن تشکیل شده است. اکسیژن مایع نیز به رنگ آبی کم رنگ پیدا می شود و خیلی سرد است. اکسیژن قابلیت آتش گرفتگی را ندارد ولی یک اکسایش کننده بسیار قوی است. همان طور که می دانید اکسیژن جزو عناصر حیاتی برای زندگی موجودات زنده در زمین است.
از لحاظ واکنش پذیری، می توان گفت اکسیژن با همه ماده های آلی و فلزهای مختلف واکنش نشان می دهد و بعد از آن یک ماده اکسیدی را ایجاد می کند. اگر ماده هایی که در هوا می سوزند را در معرض اکسیژن با خلوص بالا قرار دهید این ماده ها با شدت بیش تری می سوزند. تجهیزاتی که در سرویس و جابجایی اکسیژن قرار می گیرند باید به طور دقیق تمیز شوند و سیستم ها نیز از ماده هایی تشکیل شوند که دارای دمای اشتعال بالایی باشند و اگر احیانا در حین سرویس کردن با اکسیژن تماس بگیرند از خود واکنشی را نشان ندهند.
اکسیژن یک اکسنده قوی است که به راحتی اکسیدهایی را با اکثر عناصر و همچنین با سایر ترکیبات تشکیل می دهد. عناصر تشکیل دهنده اکسیدها تقریباً نیمی از پوسته زمین را تشکیل می دهند. وجود اکسیژن احتراق را امکان پذیر می کند.
اکسیژن، بی بو و بی مزه، با خلوص بالا (99. 5٪) برای پشتیبانی از عملیات برش به عنوان ترکیب اکسیدی استفاده می شود. اکسیژن ممکن است در مقادیر کنترل شده به گازهای محافظ GMAW اضافه شود و همچنین به عنوان گاز برش پلاسما (با الکترود هافنیوم) بر روی فولاد استفاده می شود.
اکسیژن به طور مداوم در جو زمین توسط فتوسنتز دوباره تجدید می شود، که از انرژی نور خورشید برای تولید اکسیژن از آب و دی اکسید کربن استفاده می کند. اکسیژن می بایست به طور مداوم با عملکرد فتوسنتزی موجودات زنده جبران شود تا یک عنصر آزاد در هوا بماند. فرم دیگر (آلوتروپ) اکسیژن، ازن (O3)، به شدت تابش اشعه ماوراء بنفش UV را جذب می کند و لایه ازن با ارتفاع زیاد به محافظت از کره بیوسفر در برابر اشعه ماوراء بنفش کمک می کند. با این حال، ازن موجود در سطح یک محصول فرعی دود و در نتیجه آلاینده است.
کاربردهای متداول اکسیژن شامل تولید فولاد، پلاستیک و منسوجات، تراشکاری، جوشکاری و برشکاری فولادها و سایر فلزات، سوخت موشک، اکسیژن درمانی و سیستم های تنفسی در هواپیماها، زیردریایی ها، فضاپیماها و غواصی ها است.
- گاز اکسیژن چیست؟
گاز اکسیژن جزو عناصر حیاتی و ضروری زمین است اما اگر برایتان سوال است این گاز چگونه تولید می شود باید بگوییم که همیشه جو کره زمین از گاز اکسیژن مملو نبود، در زمان های قبل جو کره زمین از گازهای کربن دی اکسید و دیگر گازها تشکیل شده بود و جو کره زمین شباهت زیادی به سیاره های مارس یا همان مریخ و سیاره ونوس یا همان زهره داشت.
بیش تر افراد باورد دارند که رشد و پیدایش گیاهان و درختان موجب شد که در طی فرآیند فتوسنتز گاز اکسیژن بیش تری ساخته شود اما این نظریه نیز وجود دارد که ایجاد اکسیژن از گاز کربن دی اکسید به وسیله نور فرا بنفش اتفاق افتاده است. همچنین فیتوپلانکتون هایی که در دریاها زندگی می کنند و فرآیند فتوسنتز را انجام می دهند باعث ساخت اکسیژن زیادی می شوند.
گاز اکسیژن، گازی بی رنگ و بدون بو است و شکل های جامد و مایع آن به رنگ آبی کم رنگ است و در حالت های گفته شده این ماده دارای خاصیت پارامغناطیس قوی است. اکسیژن مایع را اغلب اوقات با عمل تقطیر جزئی از هوای مایع می سازند.
اطلاعات ایمنی گاز اکسیژن
اکسیژن در فشارهای بالا می تواند به ماده ای سمی تبدیل شود.
قرار گرفتن زیاد و بلند مدت در معرض نوع خالص این گاز می تواند برای سیستم ریوی و عصبی انسان مضر و بسیار خطرناک باشد.
تاثیر این گاز بر روی سیستم عصبی زیاد است و مشکلاتی مانند کم شدن بینایی فرد، تشنج و کما در فرد را ایجاد می کند.
اختلالات در سیستم ریوی مانند مشکل ورم ریه، کم شدن ظرفیت ریه و ضرر دیدن بافت های ریه در قرار گرفتن در معرض بلند مدت این گاز اتفاق می افتد.
همچنین مشتقات مخصوصی از اکسیژن وجود دارند که میزان سمی بودن آن ها بسیار بالا است که می توان به ازن یا همان O3 ، هیدروژن پراکسید و رادیکال های سوپر اکسید و هیدروکسیل ها اشاره کرد. بدن انسان روش هایی را برای دفاع و مقابله با این نوع ماده ها ایجاد کرده است اما نباید از خطرناک بودن آن ها غافل شد.
خطرات گاز اکسیژن
همچنین علاوه بر مسائل انبار کردن این گاز، تخلیه سیلندرهای گاز اکسیژن هم دارای اهمیت زیادی است و باید از تخلیه این گازها در کنار گازهای آتش زای دیگر مانند گاز متان، گاز هیدروژن و دیگر هیدروکربن ها جلوگیری کرد.
سیلندرهای گاز اکسیژن به خودی خود خطرناک نمی باشند اما اگر در کنار یک سیلندر دیگر که دارای خاصیت آتش زایی است قرار بگیرد بسیار خطرناک می شود از این سیلندرهایی که نباید در کنار گاز اکسیژن قرار بگیرند می توان به گاز هیدروژن، گاز متان و دیگر هیدروکربن ها اشاره کرد، اگر در هرکدام از موارد گفته شده نشتی ایجاد شود انفجارهای بزرگی را ایجاد می کند به همین علت انبار کردن سیلندرها بسیار مهم هستند و این کار باید به درستی و با دقت بالا انجام شود.
قابل ذکر است که افرادی که با این سیلندرها کار می کنند باید دقت لازم را هنگام کار کردن داشته باشند و هرگز و تحت هیچ شرایطی با دست یا دستکش روغنی به این سیلندرها دست نزنند.
- اکسیژن مایع چیست؟
اکسیژن مایع جزو سه اشکال فیزیکی گاز اکسیژن است که به رنگ آبی کم رنگ موجود است و در صنایع مختلفی از آن استفاده می شود. همچنین باید بگوییم اکسیژن مایع جزو گازهای برودتی است و گازهای برودتی به گازهایی می گویند که به شکل مایع درآورده شده اند و درحالت عادی دمای جوش آن ها منفی 90 درجه سانتی گراد است.
این مایع به علت میزان اختلاف بالای آن بین محیط اطراف حتی در فصل زمستان، باید به صورت ایزوله سازی از محیط اطراف آن قرار بگیرد و این مسئله بسیار مهم است.
- اکسیژن مایع و کاربرد های آن:
اکسیژن مایع کاربردهای زیادی دارد برای مثال از این ماده به عنوان سوخت اکسید کننده در فضاپیماها، شاتل ها، شاتل های فضایی، موشک ها، آپولوها، سفینه های فضایی و غیره استفاده می شوند به این طریق که این ماده در ترکیب با هیدروژن مایع و نفت سفید نقش محرک و بالا برنده را بازی می کند. اکسیژن مایع در صنعت به عنوان گاز صنعتی هم معروف است که کاربردهای فراوانی را دارد، همچنین در حیطه های پزشکی و بیمارستان ها هم به صورت گسترده از آن استفاده می شود.
دیگر کاربردهای اکسیژن
از اکسیژن برای بسیاری از واکنش های اکسید شدن در صنایع شیمیایی، استفاده می شود. استفاده از اکسیژن خالص، مزیت هایی چون نرخ واکنش بالاتر، جداسازی آسان تر محصول، بازده بالاتر و تجهیزات مورد نیاز کوچک تر دارد.
از اکسیژن با خلوص بالاتر برای تشکیل دی اکسید سیلیسیوم و اکسید فلز استفاده می شود.
از اکسیژن همراه هیدروژن به عنوان سوخت برای مشعل جوشکاری، لحیم کاری، دمیدن شیشه و آب بندی لوله در اجزای الکتریکی مختلفی مانند کلید رله زبانی استفاده می شود.
از اکسیژن با درصد خلوص بالا همراه با متان خلوص بالا در راکتورهای هسته ای پیشرفته گاز سرد (A6R) برای حفظ تعادل مناسبی از کربن در گاز Co2 خنک کننده موجود در مرکز هسته استفاده می شود.
از اکسیژن با درصد خلوص بالا در فرآیند تولید فیبر نوری یه کار می رود.
استفاده از اکسیژن در تصفیه خانه های فاضلاب، به تجزیه فاضلاب سرعت می بخشد.
از اکسیژن برای سنتزشیمیایی استفاده می شود.
از اکسیژن به عنوان اکسید کننده استفاده می شود.
از اکسیژن در صنایع مختلفی از جمله صنایع فولادی، غیرفلزی، شیشه و بتن و… به عنوان یک جایگزین برای هوا در مشعل ها یا کوره ها استفاده می شود تا به دمای افزایش یافته مورد نظر دست یابند.
از اکسیژن در صنعت غذایی برای حمل و انتقال ماهی زنده و غذاهای دریایی استفاده می شود.
از اکسیژن برای غنی سازی هوا در فرآیند تخمیر استفاده می شود.
از اکسیژن به صورت ترکیب شده با گازهای دیگر در تجهیزات تنفسی مثل تجهیزات لازم برای احیا مجدد (O2+CO2) و غواصی در زیر آب ( O2+N2) یا ( O2+He) استفاده می شود.
از اکسیژن در بعضی موارد برای بسته بندی مواد غذایی (MAP) استفاده می شود. در این کاربرد اکسیژن هم به صورت خالص و هم به صورت مخلوط با کربن دی اکسید و یا نیتروژن می تواند به کار رود.
اکسیژن هم به صورت خالص و هم مخلوط در زمینه های مختلف پزشکی کاربرد دارد.
اکسیژن در کالیبراسیون گاز هم کاربرد دارد.
از اکسیژن در برشکاری و جوشکاری استفاده می شود.